Tuesday, August 25, 2015

Kabihasnang Sumerian

KABIHASNANG SUMER 
PAMAHALAAN
ay may 18 Estadong-Lungsod (city-states). Patesi  o paring-hari ang tawag sa namumuno. May kapangyarihang pulitika, panrelihiyon at taga hukom. Teokrasya ang tawag sa sistema ng pamumuno. Kung saan isang pamumuno na walang limitasyon ang kapangyarihan.

   
KABUHAYAN
Pagsasaka ang painakamahalagang hanapbuhay sa sumer. Gumagawa sila ng kanal para sa irigasyon ng kanilang palayan. Pagpapastol ng baka, kambing, tupa at asno (donkey) ang iba pang ikinabubuhay. Ang gumagamit ng asno ang karamihan bilang transportasyon. Napaunlad ang sistema ng pangangalakal (barter system) tulad ng buto ng kakaw, tanso,pilak at bronse kapalit ng mga bagay na wala ang kanilang lungsod.

Karamihan sa mga pananim ng mga Sumerian ay barley, chickpeaks, lentils, wheat, dates, onions, garlic, lettuce, leeks at mustard. Ang iba ay nanghuhuli ng isda at ibon.




Early writing tablet recording the allocation of beer, 3100-3000 BCE

Ang mga Sumerian ang naitalang manginginom ng beer. Ang beer ay gawa mula sa wheat at barley.
An account of barley rations issued monthly to adults and children written in cuneiform on clay tablet, written in year 4 of King Urukagina, circa 2350 BC










From the royal tombs of Ur, made of lapis lazuli and shell, shows peacetime

LIPUNAN
Tatlong pangkat ng tao sa lipunan:
1. Maharlika - sila ang may hawak ng pinakamataas na posisyon sa lipunan. Binubuo ang mga ito ng mga pari at opisyales ng pamahalaan.
2. Pangkat ng mga mangangalakal at mga artisano
3. Pangkat ng mga magsasaka at alipin

Ang mga kababaihan  ay may karapatang magkaroon ng mga ari-arian. May karapatang makipagkalakalan. May karapatang maging testigo sa paglilitis. Ngunit walang kalayaang mamili ng mapangasawa.

A reconstruction in the British Museum of headgear and necklaces worn by the women in some Sumerian graves



RELIHIYON
Ang mga taga Sumer ay sumasamba sa maraming diyos o polyteismo.
Mga diyos/diyosa: Anu - diyos ng langit at lupa; Enlil - diyos nghangin at bagyo; Ea - diyos ng tubig at katubigan; Marduk ay isang diyosa

Ang Ziggurat ang pinakamataas na gusaling nagawa ng mga Sumerian. Nagsisilbi itong templo, paaralan, at sentro ng kalakalan.

Great Ziggurat of Ur, near Nasiriyah,Iraq

IMBENSYON/AMBAG
A. Teknolohiya
Natuklasan ang paggamit ng araro, potter's wheel, gulong at bronze (copper + tin). Natutunan nila na gumamit ng kalendaryo batay sa buwan (lunar calendar, they used the phases of the moon, counting 12 lunar months as a year. ) at sistema ng pagbibilang.



potter's wheel


B. Pagsusulat
Cuneiform (3,500 BCE) mula sa salitang "cuneus" means sinsel (wedge) at "forma" means hugis.
Stylus - pinatulis na kahoy na ginagamit na panulat
Tabletang luwad (clay tablet) ginagamit na sulat

Pictograph - isang sistema ng pagsusulat na ginagamitan ng larawan
Bill of sale of a male slave and a building in Shuruppak, Sumerian tablet, circa 2600 BC
                                                       Sumerian Star Chart 3300 BC


C. Edukasyon
Ang mga batang lalaking maharlika lamang ang nakapag-aaral. Pari ang nagsisilbing guro. ang mga asignaturang itinuturo ay pagbabasa, kasaysayan, matemateka (alegbra) at kartograpiya (paggawa ng mapa). Ang mapa ng Nippur isang lungsod sa Sumer ang una nilang nilikha (1,500 BCE). Kodigo ni Ur-Nammu ng Lungsod ng UR ang unang batas na nilikha ng mga Sumerian noong 2,050 BCE.

PAGBAGSAK
Pagkawatakwatak  at kawalan ng sentralisadong pamahalaan ang naging dahilan ng pagbagsak ng Kabihasnang Sumer.

http://www.crystalinks.com/sumercalendars.html